US Refugee bawmhnak an kai ter

Kum 2010 (Fiscal yr: Sept 30 -Oct 1) ah refugee 80,000 US ah luh ter ding tiah President Obama nih min a thutmi chungah Near East/South Asia in 35,000 an i tel; Chinmi zong tampi kan i tel ttheu lai hi ahhin. Kawlram mi hi a tambik, Iraq pawl, chang tu kan si. Refugee kan si caah US cozah nih bawmhnak phaisa a let in an kai termi hi theih tlak asi rua tiah ka ruah.

Refugee pakhat US aphak le cangka in $900 a caah a um, Reception & Place program (R&P) asi (phak ka i zoh khenhnak). $450 kha a phak ka hman ding asi i a taangmi $450 kha refugee zung nih zunglei herhbaumi--a biana ah, lahkhah tbt--ah hman asi. Asinain, January 1, 2010 thawk khan, $900 in $1800 ah Obama Adminnistration nih an kai ter, a let bak i an kaih. Hi $1800 chung hin $900 hi refugee ca bak ah hman ding asi (Kuttlaihnak phaisa a tam deuh cang lai tinak asi ko hih!). $700 hi zung pawl rianttuannak herhbau ah hman ding asi. A taangmi $200 hi a herh ning in refugee caah hman asi lai.

Hi bawmhnak karh termi nih a chuahpi laimi cu refugee pawl phaisa tam deuh an ngah lengah, refugee zung zong tam deuh an ngah ve cang lai. Cu tikah mi tam deuh an hlan (hire) khawh cang lai. Cu nih a hoi chuahpi laimi cu Case Manager pakhat nih refugee tlawmdeuh ttuanvo lak asi lai tikah refugee pawl nih bawmhnak ttha deuh le tam deuh an ngah lai.

Ka palh lo ahcun kum 6 or 7 lio ah khan, R&P phaisa hi an rak kai ter. An kai ter tawn zong ahhin a tlawm tete in an kai ter tawn. Nikum ah khan $50 an kai ter. Tukum cu a let--$900 in $1800 ah--an kai ter tikah US cozah lawmh awk taktak an si; kan caah a ttha tuk hringhran.

Chan Hnin Thui
Washington, DC
chan_hthui@yahoo. com

52 Annual Grammy Awards Ah Sung Tin Par A Tel Lai

A voi-52nak Annual Grammy Award lalsawng peknak cu LA khuapi ah Zarhpi ni zan suimilam 8:00 pm ah an tuah lai. Kawlram in hlasak thiam minthang, Sung Tin Par, Kabyar Bwe Moo, Mee Mee Khae and Htoo El Lynn le Wesley an i tel ve lai .

Mah Gramamy Award laksawng peknak ah kawlram in hlasakthiam minthang hna a voi khatnak an i telnak a si lai. Mah lakah kanmah Laimi chung in Sung Tin Par a tel khawh ve cu, lawmh lo awk a tha lomi a si.

Mah laksawng peknak puai zoh a duhmi poah nih zan suimilam 8:00Pm ah TV in zoh khawh cio a sik lai. Sung Tin par zong Live in hmuh khawh a si men lai.

Salai Lairamthang

Wahsington D.C
chinland21@yahoo.com

Kawlram caminpuai

KAwl ram cu hi ti in ca min puai kan phi lai

10.3 .2010 nithumni Myanmar

11 3 2010 nilini English

12.3.2010 ningani Mathematic

13.3.2010 zarhteni chemestry

15.3.2010 nikhatniu Physics

16.3.2010 nihnihni Bio/ History

17.3.2010 nithumni Geo

18.3.2010 nilini Econimic

19.3.2010 ningani expactmyanmar

Hi kaan time table a si i hi tik ah thla rak kan cam piak ve uh ti in lai hlum mi nih kan in sawm hna

Vanduhtling

Hornbill borading

Thantlang
vandtling@gmail.com

Hakha Mino Bu thawngthanhnak

Hakha Mino Bu hi a min lawng na rak theih sual lai ti ka phang. Amah le a tawkte in rel fakpi in a tuan ko ti kan theihpiak hram uh tiah ahmasa bik ah nawl kaan duh hna.

Atanglei ahhin kan riantuannak thawng tlawmpal kan vun langhter . . .

Kum khat voi khat - Rungtlang hramah- Thingkung cinnak kan ngei
_ Kum khat voi khat - Seminar (Cawnpiaknak) - Kan tuah
_ Kum khat voi khat - Ngafa (Tiva ah) - Kan thlah
_ Thla khat voi khat - HYF Cazual - Kan chuah
_ A herhning in chiat ni that ni ah le khoimaw poipang ton caan ah rian kan tuan

Van Tin Lian
hakhaminobu@gmail.com

Haiti Bawmhnak

"Minung 100,000" nak tam an thi kho men, Haiti lihninh ah tiah UN nih an ruah, a thimi zat fiang in theih asi lo caah. Haiti hi minung 10 million an umnak ram asi i sifak taktak vemi ram ansi. An khualipi, Port-au-Prince, ah li fak taktak (7.0) aa hnin ti cu nan theih cio cang ttheu lai. "Atu kan herh bikmi cu ruak vui hi asi" tiah an cozah nih an ti. Ruak cu lam cungah a phah in an i phah ko. Von zoh ve te: http://www.ft. com/cms/s/ 0/c1abe49a- 0032-11df- 8626-00144feabdc 0.html

UN nih phaisa le minung tampi in an bawmh hna lai. US cozah nih 100 million a hlut lai i minung tampi a thlah fawn. Ram dang zong nih phaisa he minung he an hlut cio. US lei company pawl zong nih million in an thawh cio. Minthang pawl zong an ttang--a biana ah, Madona nih $250,000 a hlut. A ngei deuh nih a thong in an hlut. A ngei lo deuh zong nih a za le a sawm in an hlut cio. Ngakchia hmanh nih an ti khawh tawk in an ttang. Kan nih zong miphun pakhat kan si ve bantuk in nan ti khawh tawk cio ttan dingah kan sawm ve hna.

"Kan mah ram hmanh ah mangttam tlun lio ah hi bantuk hna hi cu" ti zong a fawi ngai. Fak deuh ruah ahcun vawlei cungah miphun pakhat aa ti ve mi nih, atu bantuk in miphun pakhat/ram pakhat nih harnak faak taktak an ton tikah hin, kan sining a langh caan asi ve. 1985 ah Mexico City ah lii fak taktak aa rak hnin ve i minung 10,000 an rak thi ve. Cu lio caanah mangttam in a rak thi cuahmah mi hna Ethiopia nih an mah co ding UN bawmhnak kha Mexico lei ah an rak kal ter ko. Kam miphun ning cun kan si kho lai lo nain, pumpak tal in ttan laa cio u sih.

IT chan asi ban tuk in US lei ummi nih cun "90999" ahhin "Haiti" tiah tial law text kua. Cucu $10 man asi. (Na phone bill ah $10 an in charge te lai). Red Cross nih Haiti caah tuahmi ah a kal lai. Kei zong ka text ve cang. Cun, $5 hlu ning na ti ahcun "501501" ahhin "Yele" hi kua law Wyclef Jean's Yele Haiti Foundation ah a kal lai. Na kuat dih in confirm nak ah "yes" tiah kuat tthan ding asi lai. Hihi credit card hman hau lo in fawi tein kuatnak ah a ttha tukmi asi, a fawi tuk fawn.

Silole, www.redcross. org ah kal law "Donate now" timi hmet law na duhzat in Haiti ca thengtheng ah na hlut khawh tthiam. Hihi cu vawlei cung hmunkip ummi ca zongah a ttha. An mah official website asi caah credit card kong phan ding a um lo. Atu tiang text le hi bantuk in an hlutmi hi $8 million asi cang. Aa chap dingmi phaisa lak ahhin kan Chin miphun phaisa fang khat hnih tal aa tel ve lai lo maw?

Chan Hnin Thui
Maryland, USA
chan_hthui@yahoo. com

Aaa dawhmi tuahsernak (Haiti)

A luancia zarhkhat chung kan TV cung ah siseh, Vawleicung News Paper vialte nih a phawcuang ah nizan nai Haiti ah 7.0 magnitude a thawng mi lii aa hninhnak kong an chim, an tial. Zoh ah ngeih a chia, lung a fak. Kan mah va i sii ter ve hnik ah celhawk a tha lo. UN an si ah, cozah kip an si ah, pumpak in siseh, Humanitarian agencies hna an si ah, an zuan hnawh colh han tik ah mi tampi nunnak an khamh. Hlasak minthang hna, baisikip minthang hna le catial thiam hna zong nih bawmhnak kholhnak a phun phun an tuah. Hla an phuah, biazai an phan. Cu ngai cu!

Culak ah cun eiawk ngei lo in, rawl an khawnnak inn hna zong an boh i, rawl an lak mi pawl hmuhtik ko ah tuk a sum. Ni 3 a rauh hnu ah lii hnin thazang magnitude 6.1 nih a den than. Tuanbia phuntling an chuak cuahmah. Culak ah ngaktah cawmnak sizung ah hngakchia 15 tluk an tlau ee an ti. A rak firtu an um ca ah a si. Cun, ramdang Canada, US, Europe in ngaktah cawm le an fate ah canter ding in tuahcuahmah mi a cheu cu a rannak in an lak hna. Nizan ah hngakchia 2 cu ni 5 hnu ah an char than hna. An khualipi Port-au Prince cu ruak a thumi in a khat. Miruak a tom tom in vuinak an cawh i cu ti cun ruakchar khawh mi poh cu an vui hna. Zoh ah lung a fak ko.

Culak ah cun US cozah nih Haiti cu a uk cang ko lo hle ii! a ti na. Ralkap tampi nih an va bawmhhna tik ah ram ramkhat i ramdang ralkap tamtuk an luh cang cun a thin a rak phang tawk an um ve! Caribean ramkulh hna hi, vawleicung ramkip in vacation kalnak ram an si. Haiti cozah zong cu ralkap uknak an si ve tik ah, mipi nih an uar lo ngai mi hna an si. Cu chinchap ah a tu hi an cozah zong cu a tho kho lo. Mual an pho cikcek. Canada i a tu kan Governor General hi Haiti ram chuak a si. Canada cozah zong an tan a tha ngai ngai ve.

Kan nih Chin mi hna zong nih Krihfaa buu cio in rak bawmh le rak pek mi kan theih len! Pumpak zong in mi tam nawn nih an bawmh ve hna. Cu cu aa dawh tuk mi thil a si. Hurricane Katrina lio zong ah Chin Krihfa buu tampi an rak cawl ve fawn. Aa thawh rih lo nan um zong ah hi Haiti bawmhnak ah hin kan umnak cio in kan Krihfa buu in siseh, pumpak in siseh, bawmh rak i zuam cio hna uh sih. Kan mah lawng nih mi bawmhnak kan hal lengmang hna i, kan mah zong bawmchan khotu dirhmun ah kan dir ve ko cang u le nau hna!

Ngeihchiat, rawltam, tihal a ingtuar mi hna cung ah Pathian kutzanem cu vun lang than ko seh! Thlennak zong nih cun hi thil a cang mi nih a phak theu hna lai dah!

Victor Biak Lian (Par Tha pa)

runbawi@yahoo.com

Khuaruahhar Laiminu Rianttuannak!

Atang hi dawtnak rianttuannak in Laimi phun a kan cawisangtu Bawipa salnu Levi Sap Nei Thang (Sapte), Falam asi; Aa hrukmi hi 2008 kum i Hakha Sizung ah thilri a hlut lio ah Zion Baptist Church nih laksawng an pekmi asi. Nai Kawlram Independence Day, January 4 ah khan ralkap cozah, sahrang lungput a ngeimi hmanh nih an lung a suktuk hna caah asi lai, kawlram chungah a um bal lomi Cawimawinak Laksawng an pek. A laksawng min cu "Myanmah Luatlatzi Kungyee Maw-kuun-win" ti asi. Kawlram tuanbia ah hi Laiminu tluk in sifak santlai lo le michambau a bawmchan khomi a hohmanh an um rih lo ti asi. Bawipa ram a kauhter pinah Laimi a kan cawisan tuk hringhran. Bawipa nih Laimi a kan hmanning hi ruah tikah khuaruahhar taktak asi ko. Tleicia kan pa Steven pa nih "Laimi caah van le vawlei aa hnam cang" a rak timi bia ko ka lungah a chuak. Laimi kan caah asi kho lomi thil a um lo ti awk tluk asi cang. A rianttuannak konglam cu www.ilovemyanmar. org ah tlamtling tein zoh khawh asi. Hi kan farnu hi phaisa ngei pi zong asi hlei lo; Bawipa thilti khawhnak bochan in bawmh a herhmi hna bawmh awk ah aa thawh phot vemi tu asi. Nargis thlichia nih kawlram a den lio ah nausem kumkhat hmanh a tling rih lomi he bawmh a herhmi hna bawmh awk ah an kal. Khual lamhla a tlawn karlak ah a dawtbik mi a naute Emmanuel nih Rangoon Hngakchia Sizung ah ruahphak loin a thih taak. A naute cu a thih ahhin thla 11 lawng asi rih. A caah zeitluk in dah zuun tuar a har lai ti cu chim hau lo asi. Sihmanhsehlaw, Bawipa sal ttha asi bantuk in a tuarnak cu michambau mi hna caah thluachuahnak tu ah a canter. Cucaah, a naute min chuankhan in Emmanuel Foundation timi rianttuannak bu pakhat a dirh i rian a ttuan. Amah umnak taktak cu California ah asi nain a herhning in Singapore le Malaysia hrawng zongah a um pah tawn in an chim.

A naute a thih khawh cun a thihnak hmunhma a zoh tikah zeitluk in dah thil tlam a tlin lo kha a hmuh i, Rangoon Hngakchia Sizungpi cu tharchuah dingin cozah sinah nawl a hal hna. Nawl an pek caah Sizung building cu dollar 200,000 (sing-hnih) dih in a remh. An thilri hmanmi vialte zong a thar in a thlen piak dih hna. Aircon system tiangin a thlen dih. Thilri hmanning zong cawnpiaktu a hlan hna i a cawnter hna. Thawnghlat tu hna nih bia an halnak ah a chimmi cu, "Kawlram hngakchia hna hi keimah ka fanute Emmanuel bantuk hin ka dawt dih hna ee" ati. A rianttuannak hmunhma nganbik cu Nargis thlichia nih a dennak Irrawady nelrawn ah asi. Inn ngei lomi caah inn a thong reng lo a sak piak cang hna. Sianginn zong a sak piak hna . Krihfa Biakinn a rawkmi zong a remh piak hna. Cun, a thar a sak piakmi hna zong an um. A tang i sianginn hi tlakrawk in a sak piak cuahmah lio hna asi.

Culawng asi rih lo, Laitlang lei zongah tampi a ttuan. Hakha sizung, Falam sizung le Tiddim sizungah mizaw zohnak seh le an herhmi thilri dangdang tampi a hlut. Cun, Kanpalet le Mindat area ah faak ngaiin a ttuan fawn. Tikhor a cawh piak hna, Hydro electric a bunh piak hna. Motor lam zong meng 200 hrawng a cawh piak hna. Cun, pumpak in kaa lawmhtuk mi pakhat cu, Falam le Kalaymyo karlak lamtluan kiangkap ah Cherry (phaizawng) kung 25,000 (sanghnih le thongnga) reng lo a phun ti asi.

Khuaruahhar asi ko. Hi vialte a rianttuannak ahhin phaisa zeizat remruam dik a dih hnga. US dollar in million tamnawn asi lai ti cu a fiang. Zumhnak in a ttuan i, a hmuh chom in a hman. A ttuan deuhdeuh, a hmuh deuhdeuh ti asi. Bu min in a hohmanh bawmtu a ngei lo. Pumpak zumtu le dawtnak thinlung a ngeimi hna nih an hlutmi lawngte asi. Amah nih a chimmi pakhat cu, "michambau mi hna kan bawmh tik hna ahhin Bawipa aa lawmtuk ee" ati. Kan Laiminu pakhat cungah mahtluk in rianttuan khawhnak thluachuah a tlun cu nan lawmhpi cio ttheo lai tiah siaherhnak he ka hun ttialmi asi.

Lunglawmnak tampi he,

Thiangi pa

Maryland

vtcung@yahoo. com

Hakha-HmanDaw lam Kong he petleih in Pawngkam thil umtuning a chuak te ding (EIA environmental Impact Assessment)

Khauram thancho nak kan ti tik ah nawl ngei tu cozah uknak policy hi a biapi bik mi asi. Zalon nak um lo nak ah zeithil hmenh a thangcho kho lo. Ca ka rak tial mi nih constructive lo in destructive lei a si sual le sorry asi. A ho cung hmanh ah lungsi lo nak le soisel nak um lo in keimah ka hmuh ning in Hakha –Hmandaw lam project in a cang ding pawngkam thil umtuning ka langhtar mi asi.

Chinmi thancho nak ding hi a ho poah kan duh mi asi. Asinan caan le tikcu hi abiapi ngai. SE Asia ram chung kan zoktik ah khuakip fawitein tlawn khawh asi. Motor lam le electric hna hi abiapi bik in ram uk tu cozah cio nih serpiak asi . Kawlram balte ah cun mah thazang bak (Kuk aar Ku ku) in lam chunh cio le Mini-electric mei hna ser cio asi.

Hakha-Hmandaw lam zong cu ramchung ramleng unau rual thazang in chunh asi, tamlak aa lim cang ko lai. 2007 Thaliand i environmental and human rights kong ka rak cawn lio ah, kan sianginn nih Manipura Dam Multi Purpose project kong research tuah ding in Kawlram ah a rak kan tlah. Kalaymyo in meng 36 aa hlaat nak Sedaw( Angteng) khua le a pawng khua 25 ah ka research tuah cu kaa thok. Hilio caan ah hin Hakha-Hmandaw lam chunh ding zong an rak awt cang. Manipura Dam project a um nak pawng ah hi Hakha-Hmandaw lam project zong a um. Pawngkam tlisining (Environmental) in chim ah cun an i pehtlei ti khawh asi.

Rangoon ah Hakha-Hmandaw lam committi upa pakhat asi ve mi U ThatMang he kan i tong lam an chunh nak kong hepehtleih in bia kan i ruah. Pafa bantuk in aa dawmi kansi caah faingtein ka lungchung um mi ka rak ruah. Mahlio i bia ka rak ruah mi cu keicu lungpiang tein ka chimh ko lai, hi lam nan chunh mihi cu a caan a phan deu rih rua lo ka ti. Lamchunh aa timmi committi hna hi Chinmi chung hmenh ah cozah rian sangsang a tuan mi nan si ko lai, acozah pension retired deu lawng te nansi lengah tulio kan ramsining kong zong fiang tein a thei mi lawng te nan si cuhlei ah a hodah lamchunh kong a cawngmi Engineer nan um ka rakti. Thiltha an um len ve. Hakha-Hmandaw lam kan chunh khawh ah cun Kalaymyo ah tuantein kan phan kho lai Kalay fancang men fawi tein ka ei khawh lai cun hi lam thluankam a um mi khuakip cio fawitein an tlungkal kho lai ti cu athah nak (advantages) asi ko. Ruah awk a um mi cu Ralkap uk nak tangah kan um rih caah Hakha-Hmandaw lam tlaun chung i vawlei thok in a rak ummi kan thingkung hna thingkeppar hna le abik in kan tlorkung hna kanmah Chinmi nih athat nak kan hmuh hlan in Kawlrual hna an kut ah a vaivuanlai tin ka rak tibal. Mandalay- Kankaw-Kalay tlanglawng lam an tuah mi hi Chinram chung Hakha -Kankaw-Daidin pengkulh chung tlorkung le thinghak vialte phorh nak cah hmuitin asi. Hakha-Mandalay a tlawng mi unau motor in siseh tlanglawng in siseh chunchun zanzan kan thing hna an kan firpiak khi na hmuh ko lai. 1948 lio ah vawlei cung thing 82% tluk hi Kawlram in export a rak tuah. 2008-09 kum ah US$ 87 million le 2007-08 Kyat 35.3 Billion hi thing in amiak a hmum mi asi. 2009 Vawlei cunghmanh ah a pa 5 nak, thing export a tuah mi ram asi ralkap kutchung hmanh ah muh. Kawlram chung 52% te law tuhmawng an taang. Hi thing hna hi Chin ram chung le Pegu yoma le Sagaing ram Tthamanti tuhmawng in an lakmi hna an si. KaChin le Shan kan unaa hna an ramchung thingcang hna ralkap nih an thiam piak dih ngawt hna.

Kan fale ramchung ramleng um mi ninikhat ah an i za vete lai ramkip fimthiam nak he kan (raw material) kungcian hna hi (reproduce) kungchaw ah an chuah khawh vete lai a tu nan project hi a caan a si deu rih lo tin ka rak tibal hna. Chin generation hna ro caah kan ramchung um mi thingkung satil thingkeppar hna hi cu kan zuah ve cang awk an si.

2009 chung Rangoon katlun ah Thintheng bu upa hna he biaruah nak kan ngei hna Saya Nelson SiangAwr nih Laitlang ah ka vatlung ta Hakha-Hmandaw lam an cunh nak ka va zok piak hna ati ka khauruah a har mi cu pastor nih lam na va zok cu zeidah na tuah khawh ka ti Rangoon ah Engineer lei in kawlram chung thaimsang nak min angei mi Chinmi chung in retired a si mi an umpah rih ko mahhna sawm lo in pastor te hnatu lamchunh nak sawm te hna hi hawidang ram hna an rian tuan ning cang he cun a va i dang dah. Lam committi nih nan rian tuan nak report nan rak tuah mi ka rel ve cio tik ah Kawlpa rumor nan vafuh hna (Dahkhasah heiti Payaka hei ti) Bohmo ee Bohmuchuk ee nan ti Chinmi kan thii an kan dawptu hnasin ah vafuh le nawl phair asi.

Salai Tial Bawi Ling

Vailamtung an bunhmi KRU nih a phuar i pura a ser

Matupi khua pawng ah vailamtung an bunhmi KRU nih a phuar i pura a ser. Halkha Rungtláng ah vailamtung an phunmi KRU nih a phuar i pura a ser. Falam peng Lumbang khua pawng ah vailamtung an phun i KRU nih a phuar i pura a ser. Mahhi mi zapi hmuh dihmi le hngalh dihmi an si. Halkha le Lumbang i cu keimah mit hrimhrim in ka hmuh ve hna. Mahcu ilove myanmar nih ”KRU nih vailamtung pakhat hmenh an phuar lo” tiah a timi hi LIH rumro a si.

Pathiam ka zum a' timi Rev. Dr. Sapte cu Satan/KRU ca ah sihni a țuanpiaktu a si. A chimmi LIH hi Taboo a si hi hngal uh. Zisuh nih Apa Biakinn pi chung i’ tangka thleng le chawlet,chawzuar pawl kha “Nan paw cawmnak a si, a țha ko, tuah ko uh” tiah a ti hna lo khah. Pakhat pa i’ ahun țial tungmi tuanbia zong hi pumpák lungput he lawng a’ pehtlai, Pathian taboo he a’ pehtlai lo. Satan ca ah sihni țuan piak in thilțha tuah cu amah pumpák min langhnak lawng ah a si lai, Pathian nih thluachuah a pe lai tiah ka ruat lo.

Van Hmung, Sweden

NAWI TIDIL KONG

Hakha khua cu Pathian nih akan zangfah I kan minung san kan tlai lo nain Laitlang ah khua lipi kan si caah kan khua dawhnak le htancho nak caah Laimi vialte nih tuanvo kan ngei ti cu chim hau lo a si ko. Nawi tidil hi kan pupa nih saduh an rak thah lengmang mi asi I atu kan saduh thah cu step pakhat atling cang ti awk a si.

30-31.12.2009 ni hna ah Pu Ni Kung nih Yangon lei in expert pawl a rak tlun pi hna I preliminary survey an tuah. Ahmun an vun hmuh ahcun aadawh ningle afawi lai ning, athat lai ning pawl kha anlung a hmui ngai ko. Ni hnih chung an tah an zoh map he an zoh chih I dil nak hmun ding ah tung zong an phun tak. Atha tuk lai, “ Phaisa tu kawl ko cang u “an ti. Lai mi cheu khat nih bia siphai in ti a dil kho lai lo ti mi pawl le adang dang ceih mai nak zong kan lung a fiang dih cang ko. Thlacam in kan chan chung ah si khawh lo hman ah ka tefa chan ah cun Nawi tidil le Hakha khua scenery cu vawlei cung ah zah pi lo ding recreation center le tourist attraction hmun hma ah a cang kho te ko lai tiah zumh nak kan ngei.

Expert ara mi pawl cu;(1)Prof. Khin Mg Tint, leader asi I kawlram Dam nganngan 200 renglo design a suai tu a si. (2) Daw HtayHtay win Deputy Director, Irr. Dept, Quality Controller (3) U Zaw Win Chit Designer, Ass. Director, (4) U Kyi Htun Soil & water Lab. Technician. (5) U Than
Naing Win, Geologist Irr. Manipur dam. Le (6) U Soe Tint Irr. Center office hna an si.

Nawi dam caah estimate le design an suai lai. Nawi le Cerhpar va le Vancum va an ni ton nak thlang deuh ahmasa bik a bit nak zon ah si lai. Asan pe 150’ tluk, akauh pe 1000’ tluk hrawng in dil asi te lai an ti. Vancung in vun cuanh ah cun Inlay le Inya lake pawl bantuk khi a si te ko lai. Khua dawh ter tu a si leng ah hmai lei kum sau pi ah ti kan har ah cun dawp khawh le hman khawh zong asi te lai. Mei tha zong a tlawm pal cu achuah khawh lai an ti. Cu caah Lai mi asi paoh nih ruahnak thazang nan rak chuah cio ding ah kan nin sawm ko hna. (Attach ka tuah mi a fiang deuh lo Asen mi hi Hakha khua a si i kehlei- atanglei zawn ah khin dam cu a si lai, Hmanthlak a hnu ah ka rak tar te hna lai)

Pu R. Hram Ceu

Lai PAIH tharchuah timhtuahnak

Miphun adaw mi laitlai unau vialte,
Kan Lai nunphung ah zahpi lo ding a si mi Lentecelh nak pakhat asimi, Lai PAIH cu kanmah Lai mi lawng siloin, miphun dang le vawlei cung kakip ah chuahpi khawh ve ding in tharchuah kan ni tim. Hakha Zatlang Nunphung Bu, Hakha Paih komiti, le CACC nunphung bu hna fonh in kan Lai Paih cu biatak tein, hmailei ah zohdawh, dingfel le thanchoter ding ah timhtuah nak kan ngei I CACC nih Cauk le DVD in an kan chuah piak lai. Mah Cauk le DVD ah cun Paih konglam le Cawnnak pawl zong atel lai.

Cun kan Lai Phunpi ni le Lai kumthar ni pi ah zohdawh le dingfel te le kaptanh um lo in si khawh nak ding ah, wrestling, Judo, karate, Somo, Boxing, UFC, IFL, te hna bantuk in nikhat khat ni ah zahpi lo ding in techin fapar pawl nih an thancho ter le an remh te an zulh te dingin timh tuah nak kan ngei. Cauk ahran le DVD zong acheu cu kan dih cang I kan nin kuat cio te hna lai. Tu kum 2010 Lai Phunpi ni le Oct. Lai kumthar hna ah biatak te in remh le tuah kan timh caah, kan tial mi kan suai mi le aning cang zong ruahnak tampi pek kan herh ko. Seminor tampi le meting tampi kan tuah cang nain chan tiluang ning in thancho ter lengmang a herh ngai lai.

Cucaah, miphun dawtnak angei mi unau nan zapi cungah ruahnak le phaisa thazang in rak kan bawm cio u tiah kan nin nawl ko hna. 8.1.10 ni CACC zung meting ah ah bia chah nak kan tuah mi atanglei hna hi thawng kan thanh hna;-
(1) Paih tlangtlatu komiti le Paih rikhiaktu team(referee) thim in tuanvo pek in zohdawh,dingfel tein tlangthlak ding, phaisa ramchung ramleng ah thawng thanh in bawmh hal ding ti a si.
(2) Paih rikhiaktu referee 12(four in one group, one hour turn) caah uniform caah kan herh.
(3) Paih chuak ding pawl caah uniform Arang, le ASen caah kan herh.
(4) Paih laksawng caah; (a) Bualco laksawng, (b) Club/Team caah 1st prize,2nd prize.(c) Singkhaw (Challenge) puai caah; 1st & 2nd prize.
(d) Paih dawh bik/ best player atam bik teitu lak sawng. Caah laksawng ahlu tu kan herh.
(5) Club/team tiin paih zuamter ding, mah le duh mi sang, khua le team kha club tuah in sponsor tuah piak kan duh ko. Club le team a tam lei paoh kan duh. Cucaah kadang ramdang um mi Lai mi hna nih kan Lai miphun caah nan ruah nak le thazang phaisa ahlu chuah in zonruah nak rak kan ngei u tiah kan nin nawl ko hna.
( pehtlaih nak; Pu R. Hram Ceu, 070 21559, email; r.hramceu@gmail. com)

Hakha Lai Paih komiti biachah nak le nawlpek nak in,

R. Hram Ceu

Paper Tiger: Sahrang A Tthih Kho Ti Lo!

“Paper” ti cu Mirang holh dekmak cun “catlap” tinak si. Nain Lai ngakchia holh cun “caku” henta.

“Tiger” ti cu American Mirang nih “Cakei” an ti, “Beer” an ti loh.

Cakei cu a hraang! A hraan caah sahrang kan ti. Daite’n a tlong komi ramsa seh a hmang. Saveh a seh. Sakhi a ttam. Innzuat sattil zong ei a hmang. Hliam cangmi cakei a hraang chin. Ttih nung chin!

Hlan deuh lio nai hrawng zong ahkhan, tupi pakhat ah cakei a hraang ciammam cu, saveh, sakhi, ngal, zawng, ngau hei ti luklak pawl cu an lo ko. An tupi ah um ngam loin kaadang tupi ah an zam, an i thup. A zaam kho lo ar, caw, naa hei ti luklak pawl cu an ei lengmang hna. Sathaw lawngte cu ei kaw, thau huar, mil lemluam in. Cakei thau, pawpi mil ah aa chuah ti si.

Voitkhat cu, a zaammi ramsa pawl chungin Vompi nih “Mah ti cun si kho lo, mah Cakei hi kan doh hna hau,” tiah Cakei hraang doh dingin a hrihhawh hna.

Ngal nih, “Kan dihlak kan i fonh lai, kan luh hnawh lai i, kan tei ko lai,” tiah thatho ngai in a hung dir. Cuti doh ding i an i timh cuahmah lioah, Zawng nih Cakei a huatnak kong a hun chim ciammam cu saram vialte an lung a lut tuk. An dihlak in Cakei an hua dih. An huat tuk nakah Cakei huat aa zuammi ko khi an lo cang. A hua kho deuh paoh nih a bawi deuh, an hruaitu dingah thim ding phun khin an hung um. Sakuh nih, “Cakei ka fih ning hi, ka fih lo… ka fih lo… ahcun ka chiat seh!” tiah hawi hnulei tthutdan cung i a ngut pah khin a hung au. An dihlak in ‘Haleluijah!’ an ti lo lawng khi si ko.

Cu ni thawk cun, ‘Cakei Huatnak Meeting’, Cakei Huatnak Kong Ceihhmai Ttinak’, ‘Cakei Huatnak Conference’ hei ti bantuk khin Cakei huatnak kong ceihding ah meeting phunphun, seminar phunphun, conference phunphun an kai ti si.

‘Huatnak Kong’ lawngte ceihhmai cang hraat ahcun, vanchiat ah, anmah le anmah zong an irem ti hna lo. An lungchungin i huat ziar hram an i thawk hna i a donghnak ah cun i huat rumro. I huat rumro khi an si ko. ‘Ngal hi cakei huatzia a thiam tuk i, a kan laar khanh tuk,’ tiah Saveh nih Sakhi sinah bia a tuuk bantuk in, Cenghngia zong nih Valah sinah, ‘Pu Vom hi zeiahdah aa rel hnga, amah ko khi maw Cakei a hua kho bikah aa rel hnga!” ati ve ti si.

Cuti an um a hmuh hna tikah, Zawng cu a lungre a thei hoi tthan. Khua aa ruat aa ruat i, adongh marawt ah “Ummm! Ka Theih Cang!” ati, a hawile sinah cun a va kal.

“Kha! Nan dihlak in ngai uh!” a hun ti hna i an dai dih ti si. “Cakei Huatnak Theory ka rak chuahmi kha, ka rak palhmi si,” tiah a khabe a hun idomh i, “Cakei doh dingah ‘latest theory’ ka hmuh cang!” tiah panh ngai khin a hun thanh hna. “Rak kan chim, rak kan chim!” tiah saram pawl cu an umnak tupi zong tlirh dih in an hung au ti si ai.

Zawng nih, “Hika kan umnak tupi hin Caku Cakei Mangtara kan ser hna lai i, kan tupi ah a tlongmi cakei kha a lang in kan tthih lai,” a hun ti, a cil duak a hun dolh ta. “Cun tah…cun tah…?” ti mit-au in an hun zoh ahkhin, “Cun, Caku Cakei a ttih lai i, a zaam te ko lai!” tiah izum taktak khin a bia a hun donghter cu, an tupi ah kut bengh thawng lawngte in a khat dih tthan. Sakuh nih “Halee..lui ….ah!” tiah thang taktak in a hung au taktak i, an dihlak in “A..mennn!” an ti viar ti si.

Cuvial in si chung rih seh luau! A peh kho nih peh khawh si hi muau

criticmr@hotmail.com

Mr. Critic